విద్వేష ప్రసంగాలపై ఉక్కుపాదం… సిద్ధరామయ్య బాటలో రేవంత్ రెడ్డి…

.

విద్వేషంపై ఉక్కుపాదం.. రాజకీయం వర్సెస్ సామాజిక బాధ్యత: కర్ణాటక, తెలంగాణ బిల్లుల విశ్లేషణ

సమాజంలో శాంతిభద్రతలకు విఘాతం కలిగించేలా, మతాల మధ్య చిచ్చు పెట్టేలా సాగుతున్న ప్రసంగాలకు అడ్డుకట్ట వేయాలని కాంగ్రెస్ పాలిత రాష్ట్రాలు నడుం బిగించాయి… కర్ణాటక ప్రభుత్వం ఇప్పటికే ‘హేట్ స్పీచ్’ నియంత్రణకు బిల్లు తీసుకురాగా, తెలంగాణ ప్రభుత్వం కూడా త్వరలో అదే బాటలో పయనిస్తోంది… అయితే, ఈ చట్టం వెనుక ఉన్న ఉద్దేశం విద్వేషాన్ని ఆపడమా? లేక రాజకీయ ప్రత్యర్థులను కట్టడి చేయడమా? అనే చర్చ మొదలైంది…

కర్ణాటక బిల్లు ముఖ్యాంశాలు….

కర్ణాటక ప్రభుత్వం తీసుకువచ్చిన ఈ బిల్లు ప్రధానంగా ‘సమాజ శాంతి’ (Public Order)ని కాపాడటమే లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది…

• శిక్షలు…: విద్వేషపూరిత వ్యాఖ్యలు చేస్తే 3 ఏళ్ల వరకు జైలు శిక్ష, లేదా భారీ జరిమానా, లేదా రెండూ విధించే అవకాశం ఉంది…

• నాన్-బెయిలబుల్…: తీవ్రమైన సందర్భాల్లో వీటిని నాన్-బెయిలబుల్ (Non-bailable) నేరాలుగా పరిగణిస్తారు…

• డిజిటల్ కట్టడి…: కేవలం సభల్లో చేసే ప్రసంగాలే కాదు.. వాట్సాప్, ఫేస్‌బుక్, ఎక్స్‌ (ట్విట్టర్) వంటి సోషల్ మీడియాలో విద్వేషం వ్యాప్తి చేసే పోస్టులపై కూడా చర్యలు తీసుకుంటారు…

• ప్రత్యేక నిఘా విభాగం…: ఫేక్ న్యూస్, విద్వేష ప్రసంగాలను గుర్తించడానికి ప్రత్యేక సైబర్ విభాగాన్ని ఏర్పాటు చేయడం…

ప్రతిపక్షం (బీజేపీ) అభ్యంతరాలు ఏమిటి?

కర్ణాటకలో ఈ బిల్లును బీజేపీ తీవ్రంగా వ్యతిరేకించింది. వారి వాదనలు ఇలా ఉన్నాయి…

1. భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛ…: ఈ చట్టం రాజ్యాంగం కల్పించిన ప్రాథమిక హక్కును హరిస్తుందని వారి ఆరోపణ…

2. ఏకపక్ష చర్యలు…: హిందూ సంఘాల నేతలు లేదా బీజేపీ నాయకులు మాట్లాడేటప్పుడు మాత్రమే ఈ చట్టాన్ని ప్రయోగిస్తారని, ఒక వర్గాన్ని ప్రసన్నం చేసుకోవడానికే ఈ బిల్లు అని వారు వాదిస్తున్నారు…

3. దుర్వినియోగం…: ప్రభుత్వం తనకు నచ్చని విమర్శలను కూడా ‘హేట్ స్పీచ్’ కింద జమకట్టి అరెస్టులు చేసే ప్రమాదం ఉందని ప్రతిపక్షం ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తోంది…

నిజమే… కర్నాటక కాంగ్రెస్ టార్గెట్ బీజేపీ మాత్రమే… అందుకే ఆ చట్టం పేరుతో తమపై కేసులు బనాయించి, సతాయిస్తారనేది బీజేపీ ఆందోళన… ఓ కోణంలో ఆ ఆందోళన సహేతుకమే…

తెలంగాణలో రాబోతున్న చట్టం

తెలంగాణ ప్రభుత్వం కూడా కర్ణాటక తరహాలోనే కఠినమైన చట్టాన్ని తీసుకురావాలని యోచిస్తోంది… ముఖ్యంగా హైదరాబాద్‌ లాంటి సున్నితమైన నగరాల్లో చిన్న వ్యాఖ్య కూడా పెద్ద గొడవలకు దారితీసే అవకాశం ఉన్నందున, సోషల్ మీడియాపై ప్రత్యేక ఫోకస్ పెట్టబోతున్నారు… రాజకీయ నాయకుల రెచ్చగొట్టే ప్రసంగాలపై ప్రత్యేక నిఘా ఉంచేలా నిబంధనలు రూపొందిస్తున్నారు…

అవసరమే… మరీ బీఆర్ఎస్ సోషల్ మీడియా అన్ని నైతిక హద్దులనూ దాటేసి, పార్టీల మధ్య, సొసైటీలోని పలు సెక్షన్ల మధ్య అశాంతిని క్రియేట్ చేసే దిశలో దూసుకుపోతోంది… అబద్ధాలు, వక్రీకరణలు, వక్రబాష్యాలు, ఫేక్ ఫోటోలు, మార్ఫ్‌డ్ వీడియోలతో ‘అన్ రెస్ట్’ క్రియేట్ చేస్తోెంది… ఎక్కడో ఓచోట కంట్రోల్ అవసరమనేది రేవంత్ రెడ్డి ప్రభుత్వ భావన…

---

విశ్లేషణ: విద్వేషానికి అడ్డుకట్ట పడాల్సిందేనా?

రాజకీయ కోణాన్ని పక్కన పెడితే… సమాజ హితం కోసం విద్వేష ప్రసంగాల నియంత్రణ అత్యవసరం… నిజానికి రాష్ఠ్రాలు కాదు కేంద్రంలో బీజేపీ ప్రభుత్వమే ఓ చట్టం తీసుకువస్తే బాగుండు అనే అభిప్రాయాలు కూడా వినిపిస్తున్నాయి…

• శాంతిభద్రతలు…: రెచ్చగొట్టే వ్యాఖ్యలు అల్లర్లకు దారితీసి ఆస్తి, ప్రాణ నష్టానికి కారణమవుతున్నాయి…

• తప్పుదారి పట్టించడం..: సోషల్ మీడియాలో ఫేక్ న్యూస్ ద్వారా యువత తప్పుదారి పడుతున్నారు…

ఏ చట్టమైనా దాని అమలు చేసే ‘నిజాయితీ’ మీద ఆధారపడి ఉంటుంది… అది కేవలం రాజకీయ కక్షసాధింపు కోసం వాడితే చట్టం యొక్క అసలు ఉద్దేశం దెబ్బతింటుంది… కానీ, నిజంగా సమాజంలో శాంతి, సామరస్యం కాపాడటానికి, విద్వేషాన్ని తుంచడానికి ఈ చట్టం ఒక ఆయుధంలా మారితే అది ప్రజాస్వామ్యానికి మేలు చేస్తుంది…

• అయిపోలేదు… భారతీయ న్యాయ సంహిత (BNS) అమలులోకి వచ్చిన నేపథ్యంలో, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు తీసుకువచ్చే ఇలాంటి ‘హేట్ స్పీచ్’ బిల్లుల మనుగడపై కీలకమైన చట్టపరమైన ప్రశ్నలు తలెత్తుతున్నాయి… దీనికి సంబంధించి పూర్తి విశ్లేషణ ఇక్కడ ఉంది…

 

1. భారతీయ న్యాయ సంహిత (BNS) లో ఇది ఇముడుతుందా?

అవును, కొత్తగా వచ్చిన భారతీయ న్యాయ సంహితలో విద్వేష ప్రసంగాలకు సంబంధించి ఇప్పటికే కొన్ని సెక్షన్లు ఉన్నాయి…

• సెక్షన్ 196 (పాత IPC 153A)…: మతం, జాతి, పుట్టిన ప్రదేశం, భాష ప్రాతిపదికన వివిధ వర్గాల మధ్య శత్రుత్వాన్ని పెంచడం…

• సెక్షన్ 197 (పాత IPC 153B)…: జాతీయ సమగ్రతకు భంగం కలిగించే ఆరోపణలు, ప్రకటనలు చేయడం…

• సెక్షన్ 299 (పాత IPC 295A)…: కావాలని మతపరమైన భావాలను కించపరచడం…

రాష్ట్ర చట్టం ఎందుకు?…: కేంద్ర చట్టం (BNS) ఉన్నప్పటికీ, రాష్ట్రాలు తమ పరిధిలో శాంతిభద్రతలను కాపాడటానికి “మరింత కఠినమైన” లేదా “నిర్దిష్టమైన” (Specific) నిబంధనలతో ప్రత్యేక చట్టాన్ని చేసుకునే అధికారం ఉంటుంది…

2. గవర్నర్ ఆమోదిస్తారా? రాష్ట్రపతికి పంపిస్తారా?

ఇక్కడే అసలైన రాజ్యాంగపరమైన ప్రక్రియ ఉంది… భారతదేశంలో ‘నేర చట్టం’ (Criminal Law) అనేది రాజ్యాంగంలోని ఉమ్మడి జాబితా (Concurrent List) లో ఉంటుంది… అంటే కేంద్రం, రాష్ట్రం రెండూ దీనిపై చట్టం చేయవచ్చు…

• వైరుధ్యం వస్తే?…: ఒకవేళ రాష్ట్రం చేసే చట్టం, ఇప్పటికే ఉన్న కేంద్ర చట్టం (BNS) కు విరుద్ధంగా ఉంటే లేదా దాన్ని అధిగమించేలా ఉంటే, కేవలం గవర్నర్ సంతకంతో అది చట్టం కాదు…

• ఆర్టికల్ 254(2)…: రాజ్యాంగం ప్రకారం, ఉమ్మడి జాబితాలోని అంశంపై రాష్ట్ర చట్టం కేంద్ర చట్టానికి భిన్నంగా ఉంటే, ఆ బిల్లును గవర్నర్ తప్పనిసరిగా రాష్ట్రపతి ఆమోదం కోసం పంపాలి… రాష్ట్రపతి (అంటే కేంద్ర కేబినెట్ సలహా మేరకు) సంతకం చేస్తేనే అది ఆ రాష్ట్రంలో చట్టబద్ధం అవుతుంది…

3. రాజకీయ చిక్కుముడులు

కర్ణాటక లేదా తెలంగాణ రాష్ట్రాలు విద్వేష ప్రసంగాలపై ప్రత్యేక చట్టం చేస్తే, అవి కేంద్రంలోని BNS నిబంధనల కంటే కఠినంగా ఉండేలా చూసుకుంటాయి…

• గవర్నర్ పాత్ర…: సాధారణంగా ప్రతిపక్ష పార్టీలు అధికారంలో ఉన్న రాష్ట్రాల్లో, గవర్నర్లు ఇలాంటి సెన్సిటివ్ బిల్లులను వెంటనే ఆమోదించకుండా, న్యాయ సమీక్ష కోసమో లేదా రాష్ట్రపతి కోసమో పక్కన పెట్టే (Reserve) అవకాశం ఉంది…

• కేంద్రం అభ్యంతరాలు…: ఒకవేళ ఈ బిల్లులు కేవలం రాజకీయ ప్రత్యర్థులను టార్గెట్ చేసేలా ఉన్నాయని కేంద్రం భావిస్తే, రాష్ట్రపతి ఆమోదం లభించడం కష్టతరమవుతుంది….

రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఈ బిల్లులను ‘శాంతిభద్రతల’ (పోలీస్ – రాష్ట్ర జాబితా) అంశంగా చూపించి గవర్నర్ ఆమోదం పొందే ప్రయత్నం చేయవచ్చు… కానీ, అవి శిక్షలతో కూడిన ‘నేర చట్టాలు’ కాబట్టి, అంతిమంగా ఇవి రాష్ట్రపతి భవన్‌ మెట్లు ఎక్కాల్సిందే… అక్కడ కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకునే నిర్ణయమే ఈ బిల్లుల భవితవ్యాన్ని తేలుస్తుంది…

---

ఈ చట్టం విషయంలో అతిపెద్ద సవాలు,  వివాదం “భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛ” (Freedom of Speech – Article 19(1)(a)). చట్టం ఉద్దేశం విద్వేషాన్ని ఆపడమే అయినా, అది భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛకు విఘాతంగా మారుతుందా అనే అంశంపై పెద్ద చర్చ జరుగుతోంది…

దీనికి సంబంధించి మూడు ప్రధాన కోణాలు ఉన్నాయి….

1. రాజ్యాంగబద్ధమైన పరిమితులు (Reasonable Restrictions)

భారత రాజ్యాంగం మనకు భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛను ఇచ్చింది, కానీ అది అపరిమితం కాదు… ఆర్టికల్ 19(2) ప్రకారం ప్రభుత్వం కొన్ని సందర్భాల్లో ఈ స్వేచ్ఛపై ఆంక్షలు విధించవచ్చు…

• దేశ సార్వభౌమత్వం, సమగ్రతను కాపాడటానికి.

• శాంతిభద్రతల పరిరక్షణ కోసం.

• విదేశాలతో మైత్రీ సంబంధాల కోసం.

• కోర్టు ధిక్కరణ లేదా పరువు నష్టం జరగకుండా చూడటానికి.

ప్రభుత్వాలు ఈ హేట్ స్పీచ్ బిల్లులను “శాంతిభద్రతల” కోటాలో సమర్థించుకుంటాయి….

2. నిర్వచనంలో స్పష్టత లేకపోవడం (Ambiguity)

ఈ చట్టాల వల్ల వచ్చే ప్రధాన ముప్పు ఇదే… “విద్వేషం” అంటే ఏమిటో స్పష్టమైన నిర్వచనం ఇవ్వడం కష్టం…

• ప్రభుత్వ విమర్శ వర్సెస్ విద్వేషం…: ఒక రాజకీయ నాయకుడు ప్రభుత్వాన్ని లేదా ఒక విధానాన్ని తీవ్రంగా విమర్శించినప్పుడు, దాన్ని ‘విద్వేషం’ కింద పరిగణించి కేసులు పెడితే అది భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛను హరించడమే అవుతుంది…

• వ్యాఖ్యానం (Interpretation)…: పోలీసులు లేదా ప్రభుత్వం తమకు అనుకూలమైన రీతిలో ఈ చట్టాన్ని వాడుకునే ప్రమాదం ఉంటుంది… సుప్రీంకోర్టు గతంలో ‘శ్రేయా సింఘాల్ వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా’ కేసులో 66A సెక్షన్‌ను కొట్టివేస్తూ కూడా ఇదే విషయాన్ని చెప్పింది – ఒకరిని ఇబ్బంది పెట్టే ప్రతి మాట విద్వేషం కాదు…

3. ‘చిల్లింగ్ ఎఫెక్ట్’ (Chilling Effect)

ఇలాంటి కఠినమైన చట్టాలు వచ్చినప్పుడు సమాజంలో ‘చిల్లింగ్ ఎఫెక్ట్’ మొదలవుతుంది… అంటే, తాము మాట్లాడేది నిజమైన విమర్శే అయినప్పటికీ, ఎక్కడ కేసు పెడతారో అన్న భయంతో జనం, మేధావులు, ప్రతిపక్షాలు మౌనంగా ఉండిపోతారు… ఇది ప్రజాస్వామ్యానికి చేటు…

న్యాయస్థానాల వైఖరి ఏమిటి?

సుప్రీంకోర్టు అనేక సందర్భాల్లో “హేట్ స్పీచ్” “ఫ్రీ స్పీచ్” మధ్య గీతను స్పష్టం చేసింది…

• విమర్శించడం వేరు, ఒక వర్గాన్ని లక్ష్యంగా చేసుకుని హింసకు ప్రేరేపించడం వేరు…

• కేవలం మనోభావాలు దెబ్బతిన్నాయి అన్న కారణంతో ఒకరి గొంతు నొక్కడం కుదరదు….